Szkolny System Wspierania Zdolności Uczniów

w Szkole Podstawowej w Bałtowie

„W każdym uczniu powinniśmy poszukiwać jego mocnych stron i wzmacniać je.”

 

 

Cel główny:

 

Celem nadrzędnym jest rozpoznawanie, rozbudzanie oraz rozwijanie zainteresowań, uzdolnień
i umiejętności wszystkich uczniów, tworzenie warunków osiągania sukcesów na miarę możliwości każdego z nich oraz promowanie ich na terenie szkoły i w środowisku lokalnym.

 

Cele szczegółowe:

• pomaganie uczniom w odkryciu ich zainteresowań i uzdolnień
• wdrażanie do efektywnych sposobów samodzielnego przyswajania wiedzy i umiejętności, dokonywania samooceny, planowania własnego rozwoju
• zachęcanie uczniów do aktywności twórczej, niezależnego myślenia
• rozwijanie zainteresowań oraz motywacji
• kształtowanie osobowości uczniów, ich twórczego myślenia oraz kreatywności
• wzmacnianie poczucia własnej wartości
• przygotowanie uczniów do udziału w konkursach, zawodach sportowych
• wspieranie inicjatyw społecznych podejmowanych przez uczniów
• doskonalenie form współpracy z rodzicami w zakresie wspierania rozwoju uczniów
• współdziałanie z instytucjami i organizacjami realizującymi zadania w zakresie pracy z uczniem zdolnym
• promocja osiągnięć uczniów w szkole i środowisku lokalnym

 

Cechy ucznia zdolnego:

• duża ciekawość poznawcza
• naturalna potrzeba zdobywania wiedzy
• znakomita pamięć
• podzielna uwaga
• poczucie humoru
• rozległe zainteresowania
• skłonność do perfekcjonizmu
• samodzielność w zdobywaniu wielu umiejętności

 

Rodzaje zdolności:

• ogólne – określane jako inteligencja
• kierunkowe – zwane zdolnościami specjalnymi lub uzdolnieniami
• twórcze – rozumiane jako umiejętność znajdowania wielu różnych i oryginalnych zadań
  i problemów

 

Obszary uzdolnień:

• twórczy

- dziecko jest pełne pomysłów w zakresie różnych przedmiotów i zainteresowań

- ma inwencję, wymyśla oryginalne rozwiązania, dzieła (opowiadania, sztuki)

- wykorzystuje materiały i środki mowy w nowy, niezwykły sposób

- chętnie eksperymentuje, by uzyskać odpowiedzi na nurtujące je pytania

- zadaje dużo dociekliwych pytań, jest otwarte na nowe pomysły i metody

- jest wytrwałe w każdym podejmowanym przez siebie przedsięwzięciu

• humanistyczny

- dziecko samo chętnie sięga po książkę i czyta ze zrozumieniem

- wyprzedza rówieśników w umiejętności czytania i pisania

- wymyśla logiczne i ciekawe opowiadania

- pisze historyjki z niezwykłym lub nieoczekiwanym zakończeniem

- posługuje się bogatym słownictwem w mowie i piśmie

- jest bystrym i wnikliwym obserwatorem

- rozpoznaje związki przyczynowo-skutkowe

- jest wrażliwe i refleksyjne

- odczytuje sensy metaforyczne w dziełach literackich, filmowych, teatralnych

• językowy

- szybko zapamiętuje nowe słownictwo, struktury gramatyczne

- rozumie przeczytany tekst i tłumaczy go na język ojczysty

- dąży do komunikacji w obcym języku, nawet jeśli popełnia błędy

- przejawia zainteresowanie przedmiotem oraz kulturą kraju, języka którego się uczy

- prawidłowo wymawia wyrazy z poprawnym akcentem

- dostrzega korzyści posługiwania się obcym językiem

• matematyczny

- szybko operuje cyframi i liczbami

- oblicza w pamięci

- przejawia zainteresowanie różnymi działami matematyki

- jasno i precyzyjnie formułuje myśli

- potrafi uogólniać, widzi konkretny problem na ogólnym tle

- wykazuje wytrwałość i upór w rozwiązywaniu zadań

- umie zastosować wiadomości w sytuacjach typowych i nietypowych

- podaje swój samodzielny (poprawny) sposób rozwiązania

• techniczny

- dziecko potrafi się jasno i precyzyjnie wyrażać

- czyta literaturę naukową, czasopisma i książki na tematy techniczne

- dogłębnie interesuje się sprawami naukowymi

- dostrzega i rozumie różne pojęcia i związki

- interesuje się funkcjonowaniem różnych urządzeń technicznych

- pasjonuje się konstruowaniem urządzeń ogólnotechnicznych

- zręcznie posługuje się narzędziami

- lubi rysować przedmioty mechaniczne lub różne plany, projekty

• sportowy

- chętnie wykonuje różne ćwiczenia fizyczne

- rywalizuje w grach i zabawach, wyróżnia się na tle grupy

- wyróżnia się doskonałą koordynacją ruchów, wynikami, osiagniecaimi

- rywalizuje w sporcie z dziećmi starszymi od siebie

• artystyczny

- przejawia oryginalność w doborze tematów, technik, materiałów, kompozycji

- wykorzystuje sztukę do wyrażania swoich uczuć

- lubi odwiedzać galerie i wystawy dzieł sztuki

- zwraca uwagę na szczegóły i barwy

- przejawia zdolność odgrywania różnych ról, osiąga satysfakcję z przedstawień aktorskich

- potrafi z ekspresją operować głosem, dobrze śpiewa

- ma dobry słuch muzyczny oraz wyczucie rytmu

- wymyśla oryginalne melodie

- szybko opanowuje technikę gry na instrumentach

• społeczny

- dostrzega problemy innych ludzi i jest gotów nieść im pomoc

- ma silne poczucie sprawiedliwości społecznej

- potrafi zaszczepić innym entuzjazm do projektu, pomysłu

- ma silne poczucie lojalności grupowej lub indywidualnej

- okazuje innym cierpliwość i tolerancję

- jest bardzo pewne siebie

- lubi odgrywać rolę przywódcy

• inne

 

Obszary podlegające wszechstronnemu rozpoznaniu w procesie identyfikacji:

• czynniki osobowościowe
• preferowany styl uczenia się
• zainteresowania, predyspozycje, pasje
• zdolności: rodzaje, poziomy
• mocne strony, możliwości, potencjał
• słabe strony, trudności, ograniczenia
• motywacja, zaangażowanie w zadanie
• potrzeby
• warunki środowiskowe (rodzina, rówieśnicy), jakość komunikacji

 

W procesie identyfikacji ucznia zdolnego ważne jest spojrzenie holistyczne (całościowe). Im więcej nauczyciel wie o uczniu, im lepiej go zna, tym łatwiej rozpoznaje jego potrzeby i w większym stopniu potrafi na nie odpowiedzieć.

 

Metody identyfikacyjne – sposoby diagnozowania uzdolnień:

• obserwacja ucznia – gromadzenie przez wychowawcę opinii i spostrzeżeń nauczycieli prowadzących zajęcia obowiązkowe i pozalekcyjne
• wywiad z rodzicami na temat zainteresowań, uzdolnień i sukcesów osiąganych przez ucznia
• analiza wytworów (prace plastyczne, techniczne, literackie, poetyckie, muzyczne, scenariusze teatralne, gry planszowe, teksty piosenek, itp.), dokumentów (wyniki testów, sprawdzianów), osiągnięć (sukcesy w konkursach szkolnych, międzyszkolnych, udział w zawodach sportowych, akcjach społecznych, działalność w fundacjach, samorządzie uczniowskim, zespołach tanecznych, itp.)
• autonominacja – wywiad z uczniem na temat potrzeb wynikających z posiadanych przez niego uzdolnień
• nominacja rówieśnicza – wywiad z grupą rówieśniczą na temat mocnych stron zdolnych kolegów
• semestralna i roczna analiza osiągnięć każdego ucznia

 

Sposoby realizacji systemu:

• motywowanie i inspirowanie uczniów poprzez stosowanie różnych form i metod pracy, dostrzeganie i nagradzanie osiągnięć i sukcesów uczniów, stwarzanie okazji do aktywności twórczego działania
• kontakty z instytucjami, dzięki którym uczeń będzie mógł rozwijać swoje zainteresowania
• gromadzenie i uzupełnianie literatury z zakresu pracy z uczniem zdolnym
• stwarzanie uczniom możliwości prezentacji swojej wiedzy i umiejętności w szkole i poza nią poprzez organizowanie konkursów
• promowanie osiągnięć i sukcesów uczniów i nauczycieli
• doskonalenie zawodowe nauczycieli – udział w warsztatach, szkoleniach, wykładach, konferencjach poświęconych problematyce pracy z uczniem zdolnym

 

Metody pracy z uczniem zdolnym:

• metody problemowe i praktyczne
• eksperymenty, doświadczenia
• metoda projektów
• techniki efektywnego uczenia się i zapamiętywania
• techniki twórczego rozwiązywania problemów
• techniki graficznego przedstawiania problemu
• metody heurystyczne
• proste mnemotechniki

 

Formy pracy z uczniem zdolnym:

Podczas pracy z uczniami zdolnymi ważne jest, aby od samego początku uczyć ich odpowiedzialności za własny rozwój oraz planowania i organizacji pracy.

 

 

Indywidualne

• samodzielna praca ucznia nad zagadnieniami wykraczającymi poza podstawę programową, pogłębianie poznanych treści, sięganie po wydawnictwa popularno-naukowe
• prowadzenie przez ucznia fragmentów lekcji
• wykorzystywanie podczas lekcji technologii informacyjnej i komunikacyjnej
• indywidualizacja nauki – różnicowanie prac klasowych i domowych (swoboda w wyborze form, treści i zadań), prace długoterminowe, zachęcanie do przygotowywania referatów i projektów
• udział w spotkaniach z ludźmi sukcesu, pasjonatami
• korzystanie z różnorodnej oferty placówek wspierających edukację
• udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych
• angażowanie do przygotowywania i udziału w wydarzeniach szkolnych i lokalnych

 

Grupowe

• udział w zajęciach kół zainteresowań
• realizacja projektów edukacyjnych
• udział w wycieczkach, rajdach, zawodach sportowych
• organizowanie spotkań z wybitnymi ludźmi
• włączanie uczniów zdolnych w pomoc kolegom z trudnościami w nauce
•  zachęcanie i stwarzanie możliwości do działań społecznych i charytatywnych

 

 

Zadania nauczycieli w Szkolnym Systemie Wspierania Zdolności:

 

Zadania Dyrektora Szkoły:

• zapewnianie optymalnych warunków pracy z uczniem zdolnym
• wzbogacenie oferty zajęć pozalekcyjnych możliwie zgodnie z oczekiwaniami uczniów i rodziców
• współpraca z rodzicami, środowiskiem i władzami lokalnymi oraz instytucjami wspomagającymi szkołę w działaniach skierowanych na wspieranie uzdolnień i zainteresowań
• pozyskiwanie środków na podejmowane działania
• promowanie nauczycieli podejmujących pracę z uczniem zdolnym (osiągającym wyróżniające efekty swojej pracy))

 

Zadania wychowawcy:

• gromadzenie informacji na temat zainteresowań i osiągnięć uczniów rozpoczynających naukę
  w szkole
• systematyczne zbieranie informacji o sukcesach szkolnych i pozaszkolnych uczniów
• zgłaszanie osobie odpowiedzialnej za dokumentowanie sukcesów uczniów informacji
  o osiągnięciach uczniów
• współpraca z pedagogiem (w miarę rozpoznanych potrzeb objęcie tych uczniów pomocą psychologiczno – pedagogiczną)
• współpraca z nauczycielami przedmiotu (w miarę rozpoznanych potrzeb zwoływanie spotkania zespołu nauczycieli uczących w danej klasie, omawianie sytuacji dydaktycznej oraz wychowawczej uczniów, analizowanie form pomocy uczniom zdolnym)
• angażowanie rodziców do aktywnej współpracy w rozwijaniu uzdolnień uczniów, informowanie ich o ofercie dodatkowych zajęć pozalekcyjnych i konkursach
• promowanie talentów na forum klasy i w trakcie spotkań z rodzicami
• wskazywanie pozaszkolnych miejsc pogłębiania wiedzy i rozwoju zainteresowań

 

Zadania nauczyciela przedmiotu:

• rozwijanie zdolności wszystkich uczniów
• rozpoznawanie uczniów szczególnie uzdolnionych
• indywidualizowanie pracy z uczniem zdolnym na zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych
• przekazywanie informacji o sukcesach uczniów wychowawcy klasy
• zgłaszanie osobie odpowiedzialnej za dokumentowanie sukcesów uczniów informacji
  o osiągnięciach przedmiotowych uczniów
• udział w spotkaniach zespołu nauczycieli uczących w danej klasie, informowanie o osiągnięciach uczniów i zastosowanych formach wspierania rozwoju dydaktycznego
• informowanie uczniów i wychowawcy o ofercie dodatkowych zajęć pozalekcyjnych i konkursach
• wspieranie i motywowanie uczniów do ciągłego rozwoju poprzez udział w konkurach
• współpracowanie z instytucjami działającymi na rzecz edukacji

 

Zadania przewodniczącego zespołu przedmiotowego:

• umieszczanie w sprawozdaniach z pracy zespołu przedmiotowego zbiorczych półrocznych zestawień wszystkich sukcesów odniesionych przez uczniów z przedmiotów danego zespołu

 

Zadania pedagoga szkolnego:

• udział w diagnozowaniu uzdolnień uczniów
• współpraca z wychowawcą i nauczycielami przedmiotu
• udzielanie porad uczniom zdolnym w sferze emocjonalno – motywacyjnej
• informowanie rodziców uczniów zdolnych o możliwościach dalszego kształcenia

 

Zadania bibliotekarza szkolnego:

• gromadzenie i eksponowanie księgozbioru dotyczącego pracy z uczniem zdolnym
• organizowanie oraz zachęcanie uczniów do udziału w konkursach i innych inicjatywach bibliotecznych
• pomoc w przygotowaniu uczniów do konkursów szkolnych i pozaszkolnych (dobór literatury, innych materiałów)
• współpraca z wychowawcą (przekazywanie informacji o sukcesach uczniów) i pedagogiem szkolnym

 

Zadania uczniów:

• uczestniczenie w zajęciach pozalekcyjnych z poczuciem odpowiedzialności za wyniki swojej pracy
• udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych oraz dążenie do osiągnięcia sukcesu
• samodzielne pogłębianie wiedzy i umiejętności z wykorzystaniem różnych źródeł informacji
• udzielanie pomocy koleżeńskiej uczniom z trudnościami w nauce

 

Zadania rodziców:

• współpraca ze szkołą w celu podniesienia efektów kształcenia ucznia zdolnego
• wymiana informacji na temat zainteresowań i uzdolnień dziecka

 

 

Oczekiwane efekty wdrożenia systemu:

• uczniowie odnoszą sukcesy na szczeblu gminnym, rejonowym, wojewódzkim, ogólnopolskim
  w konkursach i zawodach sportowych
• uczniowie wykazują postawy twórcze i większą samodzielność w rozwijaniu swoich zainteresowań
  i uzdolnień
• wzrost zaangażowania nauczycieli w pracę z uczniem zdolnym
• upowszechnienie osiągnięć uczniów

 

Promocja osiągnięć uczniów:

• zapraszanie na uroczystości szkolne rodziców, uczniów z innych szkół, gości…
• informowanie na bieżąco szkolnej społeczności o sukcesach ich kolegów i koleżanek na apelach szkolnych
• publikowanie informacji o osiągnięciach uczniów na stronie internetowej szkoły
• eksponowanie dyplomów na korytarzach szkolnych, pucharów - w gablotach
• zamieszczanie artykułów w prasie lokalnej
• zamieszczanie informacji na stronie szkoły i gminy
• wpis do kroniki szkoły o osiągnięciach uczniów
• występy laureatów przeglądów i konkursów na imprezach szkolnych i poza szkołą
• organizowanie wystaw prac
• wykorzystanie na lekcjach prac uczniów podczas realizacji zajęć
• pochwała Dyrektora Szkoły

 

Ewaluacja systemu:

• ankieta wśród uczniów i rodziców dotycząca oferty zajęć rozwijających zainteresowania
  i uzdolnienia
• wywiady z nauczycielami, uczniami, rodzicami
• analiza wyników testów półrocznych i rocznych
• analiza sprawdzianów zewnętrznych
• analiza osiągnięć uczniów na szczeblu szkoły, gminy, regionu, kraju
• analiza sprawozdań półrocznych i rocznych wychowawców