Co to są prawa dziecka?

Janusz Korczak powiedział kiedyś „nie ma dzieci są ludzie”. I to jest prawda. „Dziecko to także człowiek tylko, że jeszcze mały...”. Przecież każdy dorosły kiedyś również był dzieckiem. Tak więc, podobnie jak każdy dorosły, dziecko jest właścicielem pewnych praw i wolności. Nazywają się one prawami człowieka. Źródłem tych praw jest godność człowieka, zwana również człowieczeństwem. W Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zapisana jest ona w art. 30:

„Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych”. 

Z godności wywodzą się dwie zasady: wolność i równość, które są podstawą wszystkich praw człowieka. Wolność oznacza to, że człowiek nie jest własnością kogokolwiek, posiada wolną wolę, może samodzielnie podejmować decyzje i świadomie ponosić za nie odpowiedzialność (dziecko uczy się tego w trakcie dojrzewania). Równość oznacza, że każde dziecko ma takie same prawa i ma być tak samo traktowane przez wszystkich bez jakiejkolwiek dyskryminacji.

 

O prawach dziecka mówi się, ponieważ:

- człowiek przed i po urodzeniu (zwany dzieckiem) nie jest w stanie funkcjonować samodzielnie, uznano, iż do pewnego momentu swojego życia musi pozostawać pod opieką dorosłych.

Kto to jest dziecko?

Art. 1. Konwecji o Prawach Dziecka definiuje „dziecko” jako  „każdą istotę ludzką w wieku poniżej osiemnastu lat, chyba że zgodnie z prawem odnoszącym się do dziecka uzyska ono wcześniej pełnoletność”.

W rozumieniu ustawy z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka „dzieckiem jest każda istota ludzka od poczęcia do osiągnięcia pełnoletności (Art.2.1.). Uzyskanie pełnoletności określają odrębne przepisy(Art.2.2).

Najważniejszymi opiekunami są rodzice. Jednak wtedy, gdy ich zabraknie lub nie wywiązują się ze swoich obowiązków rodzicielskich lub nie dają sobie samodzielnie rady z opieką nad dzieckiem, to państwo w myśl zasady pomocniczości musi im pomóc lub przejąć ich obowiązki.

Prawa dziecka, podobnie jak prawa człowieka podzielone są według kategorii na prawa:

• osobiste, umożliwiające rozwój dziecka. Są to: prawo do życia, prawo do tożsamości, prawo do rozwoju, prawo do wychowania w rodzinie, prawo do wyrażania własnych poglądów, prawo do informacji;
• polityczne lub publiczne, dzięki którym dziecko wyraża swoje poglądy i uczestniczy w życiu swojej grupy, społeczności, państwa. Są to prawa: prawo do wyrażania własnych poglądów, prawo do uczestniczenia w stowarzyszeniach;
• socjalne, które są obowiązkami państwa i dorosłych do stworzenia odpowiednich warunków do rozwoju umysłowego i fizycznego dziecka. Są to: prawo do godnych warunków życia i odpowiedniego poziomu życia, prawo do opieki zdrowotnej, prawo do odpoczynku;
• ekonomiczne, umożliwiające dziecku przygotowywanie się do niezależności materialnej od innych. Najważniejszym jest prawo do nauki; ponadto ochrona prawa pracy podejmowanej, czy to w ramach obowiązku nauki czy wakacyjnego zarobku.

Prawa dziecka

• Prawo do życia i rozwoju – oznacza, że nikogo nie wolno pozbawić życia, a dorośli muszą stworzyć dziecku warunki do prawidłowego rozwoju

• Prawo do życia bez przemocy i poniżania - oznacza, że bicie, znęcanie, okrutne i poniżające traktowanie są niedopuszczalne i karalne

• Prawo do wychowania w rodzinie - oznacza, że nikomu nie wolno zabrać dziecka od rodziców, chyba że z bardzo ważnych powodów; gdyby zdarzyło się, że rodzice będą osobno dziecko ma prawo do kontaktów z obojgiem rodziców

• Prawo do wypowiedzi - oznacza, że w ważnych sprawach dotyczących dzieci, dziecko samo może wygłosić swoje zdanie, opinie, oświadczyć własną wolę

• Prawo do stowarzyszania - oznacza, że dziecko może należeć do organizacji młodzieżowych,
jeżeli ma 16 lat samo decyduje o swojej przynależności

• Prawo do swobody myśli, sumienia, religii - oznacza, że jeśli dziecko jest wystarczająco świadome - samo decyduje o swoim światopoglądzie, wcześniej jedynie rodzice mają prawo nim kierować

• Prawo do nauki - oznacza, że dziecko może uczyć się tak długo, jak pozwalają na to jego zdolności, jeżeli ma 6 lat może zacząć naukę w klasie "0"

• Prawo do tożsamości - oznacza, że dziecko musi mieć nazwisko, obywatelstwo, poznać swoje pochodzenie, mając 13 lat musi być zapytane o zgodę, gdyby miało zostać adoptowane, a także gdyby miało mieć zmienione nazwisko

• Prawo do informacji - oznacza, że dziecko powinno poznać swoje prawa, powinno mieć dostęp
do różnych źródeł wiedzy

• Prawo do prywatności - oznacza, że dziecko może dysponować własnymi rzeczami, ma prawo do tajemnicy korespondencji, nikomu nie wolno bez bardzo ważnych powodów wkraczać w jego sprawy osobiste i rodzinne.

 

Książeczka "Twoje prawa" (wg Konwecji o Prawach Dziecka)

 

Konwecja o Prawach Dziecka

 

 

Obowiązki dziecka:

• szanować swoich rodziców i aktywnie pomagać im w domowych czynnościach,
• rzetelnie spełniać obowiązki ucznia,
• szanować swoją pracę i innych,
• dbać i szanować o zabawki oraz inne przedmioty otrzymane od rodziców i innych,
• w przedszkolu, szkole i w domu zgodnie współdziałać z innymi dziećmi w zabawie,
• szanować  i wzrastać w poczuciu odpowiedzialności za środowisko przyrodnicze i wszystko co jest z tym związane,
• akceptować i aktywnie pomagać osobom niepełnosprawnym i być wrażliwym na krzywdę innych
• wiernie służyć Ojczyźnie,
• być wiernym Bogu i religii

 

Protokoły opcjonalne do Konwencji o Prawach Dziecka

Prawa dziecka. Dokumenty Rady Europy

Rzecznik Praw Dziecka - strona www

 

Jako uczniowie SP w Bałtowie mamy swoje prawa:

 

Prawa i obowiązki uczniów

§ 116. 1. Każdy uczeń w szkole ma prawo do:

1) opieki zarówno podczas lekcji, jak i podczas przerw międzylekcyjnych;

2) maksymalnie efektywnego wykorzystania czasu spędzanego w szkole;

3) indywidualnych konsultacji ze wszystkimi nauczycielami;

4) pomocy w przygotowaniu do konkursów i olimpiad przedmiotowych;

5) zapoznania się z programem nauczania, zakresem wymagań na poszczególne oceny;

6) jawnej i umotywowanej oceny postępów w nauce i zachowaniu, zgodnie z zasadami WZO;

7) życzliwego, podmiotowego traktowania ze strony wszystkich członków społeczności szkolnej;

8) reprezentowania Szkoły w konkursach, olimpiadach, przeglądach i zawodach zgodnie ze swoimi możliwościami i umiejętnościami;

9) realizacji autorskiego programu wychowawczego opracowanego przez wychowawcę klasy;

10) indywidualnego toku nauki, po spełnieniu wymagań określonych w odrębnych przepisach;

11) korzystania z poradnictwa psychologicznego, pedagogicznego i zawodowego;

12) korzystania z pomocy psychologiczno – pedagogicznej;

13) korzystania z bazy Szkoły podczas zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych według zasad określonych przez Dyrektora Szkoły;

14) wpływania na życie Szkoły poprzez działalność samorządową;

15) zwracania się do Dyrekcji, wychowawcy klasy i nauczycieli w sprawach osobistych oraz oczekiwania pomocy, odpowiedzi i wyjaśnień;

16) swobodnego wyrażania swoich myśli i przekonań, jeżeli nie naruszają one praw innych;

17) wypoczynku podczas weekendów, przerw świątecznych i ferii szkolnych bez konieczności odrabiania pracy domowej;

18) do zwolnienia z ćwiczeń na lekcjach wychowania fizycznego i z pracy przy komputerze na zajęciach informatyki po otrzymaniu decyzji Dyrektora Szkoły 113 wydanej na podstawie zaświadczenia lekarskiego stanowiącego wniosek o takie zwolnienie;

19) być wybieranym i brać udział w wyborach do Samorządu;

20) składania egzaminu poprawkowego, jeżeli w końcoworocznej klasyfikacji uzyskał ocenę niedostateczną z jednych zajęć edukacyjnych; w wyjątkowych przypadkach Rada Pedagogiczna może wyrazić zgodę na egzamin poprawkowy z dwóch zajęć edukacyjnych;

21) składania egzaminu klasyfikacyjnego na pisemną prośbę rodziców (prawnych opiekunów);

22) uzyskania informacji o przewidywanych ocenach okresowych (rocznych) na tydzień, o ocenach niedostatecznych na miesiąc przed klasyfikacyjnym posiedzeniem Rady Pedagogicznej;

23) uczeń ma prawo do poprawy ocen śródrocznych w terminie i w sposób ustalony z nauczycielem przedmiotu, a jednej z ocen końcoworocznych na egzaminie poprawkowym z wyjątkiem klasy programowo najwyższej;

24) Dzień Dziecka - dzień wolny od zajęć dydaktycznych, w którym podejmowane są działania o charakterze opiekuńczo-wychowawczym.

§ 117. 1. Każdy uczeń Szkoły Podstawowej w Bałtowie ma obowiązek:

1) przestrzegania postanowień zawartych w Statucie;

2) godnego, kulturalnego zachowania się w szkole i poza nią;

3) systematycznego przygotowywania się do zajęć szkolnych, uczestniczenia w obowiązkowych i wybranych przez siebie zajęciach;

4) bezwzględnego podporządkowania się zaleceniom dyrektora szkoły, wicedyrektora, nauczycieli oraz ustaleniom samorządu uczniowskiego szkoły lub klasy;

5) przestrzegania zasad kultury i współżycia społecznego, w tym: a) okazywania szacunku dorosłym i kolegom, b) szanowania godności osobistej, poglądów i przekonań innych ludzi, c) przeciwstawiania się przejawom brutalności i wulgarności.

6) troszczenia się o mienie szkoły i jej estetyczny wygląd;

7) przychodzenia do szkoły przynajmniej na 10 minut przed rozpoczęciem swojej pierwszej lekcji w danym dniu;

8) punktualnego przychodzenia na lekcje i inne zajęcia;

9) usprawiedliwiania nieobecności wg zasad ustalonych w statucie;

10) uczestniczenia w imprezach i uroczystościach szkolnych i klasowych, udział traktowany jest na równi z uczestnictwem na zajęciach szkolnych;

11) dbania o zabezpieczenie mienia osobistego w szkole, w tym w szatni szkolnej;

12) stwarzać atmosferę wzajemnej życzliwości;

13) dbać o zdrowie, bezpieczeństwo swoje i kolegów, wystrzegać się wszelkich szkodliwych nałogów: nie palić tytoniu, nie pić alkoholu, nie używać środków odurzających; 

14) pomagać kolegom w nauce, a szczególnie tym, którzy mają trudności powstałe z przyczyn od nich niezależnych;

15) przestrzegać zasad higieny osobistej, dbać o estetykę ubioru oraz indywidualnie dobranej fryzury;